تیه (مفردات‌نهج‌البلاغه)تِیه (به کسر تاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای تحیر، تکبّر و گمراهی که حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه و نصیحت، از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیتِیه (به کسر تاء) به معنای تحیر، تکبّر و گمراهی آمده است. همچنین در لغت آمده است: «تاه تیها: صلف و تکبّر ذهب فی الارض متحیرا ـ ضلّ.» همچنین «تیه» به معنی بیابانی است که انسان در آن گم می‌شود. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه مردم فرموده است: «و تعادیتم فی کسب الاموال، لقد استهام بکم الخبیث و تاه بکم الغرور و الله المستعان علی نفسی و انفسکم؛ در کسب اموال تعدی کردید، شیطان خبیث شما را از نور فطرت خارج کرد و در حیرت انداخت و غرور شما را گمراه نمود.» امام (علیه‌السلام) در مقام نصیحت و ملامت فرموده‌اند: «لکنکم تهتم متاه بنی اسرائیل و لعمری لیضعفنّ لکم التیه من بعدی اضعافا؛ اما شما گمراه شدید مانند گمراه شدن بنی اسرائیل به جان خودم قسم بعد از این گمراهی چند برابر خواهد شد.» «متاه»: مصدر میمی است یعنی: «تائه»: گمراه. «تائهون»: گمراهان. امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر می‌فرمایند: «فهم فیها تائهون، حائرون، جاهلون، مفتونون، فی خیر دار و شرّ جبران؛ آن‌ها در آن فتنه‌ها گمراهند و حیران، نادانانند و فریفته شدگان، در بهترین خانه و بدترین همسایه‌ها.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه ۲۰ بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تیه»، ص۱۷۹. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|